Welke rechtsvorm kies je als je start met ondernemen?

Welke rechtsvorm kies je als je start met ondernemen? Je wil een eigen zaak starten, maar staat nog aan het begin. Je hebt een idee en wil dat in de wereld zetten. Voordat je echt kunt beginnen met ondernemen, moet je inschrijven bij de Kamer van Koophandel en een ‘rechtsvorm’ kiezen. Wat zijn de mogelijkheden en welke rechtsvorm past het beste bij jouw bedrijf?

Maakt het uit welke rechtsvorm je kiest?

Ja, de rechtsvorm bepaalt met name jouw juridische aansprakelijkheid en de verplichtingen die je hebt voor de belastingdienst. Kies dus een rechtsvorm, die past bij de bedoeling van jouw bedrijf. En bepaal welke risico’s jij bereid bent te lopen als rechtspersoon. Je kan later altijd je rechtsvorm veranderen, maar dat kost tijd en geld. Dus eerst stilstaan bij deze keuze is een goed idee.

Welke rechtsvorm je kiest, heeft gevolgen voor de volgende belangrijke zaken:

• De manier waarop je belasting betaalt
• Hoe je het eigendom van jouw zaak verdeelt (bijvoorbeeld met aandelen of tussen vennoten)
• Of je persoonlijk aansprakelijk bent wanneer er fouten gemaakt worden in je onderneming of je onderneming schulden heeft

Welke rechtsvorm kies je? Dit zijn de mogelijkheden

Welke rechtsvormen zijn er eigenlijk? Je kan kiezen tussen verschillende manieren om jouw organisatie een plek te geven in de markt. Als je het doel hebt om winst te maken met jouw onderneming en je gaat net van start, kan je kiezen uit deze 4 rechtsvormen:

1. De eenmanszaak

De eenmanszaak is populair. De meeste startende ondernemers en ZZP’ers beginnen als eenmanszaak. Start jij een eenmanszaak? Dan ben jij de enige eigenaar van jouw bedrijf. Je kan dan ook personeel inhuren en uitgroeien tot een MKB bedrijf. Maar je kan ook als freelancer of Zelfstandige Zonder Personeel blijven werken. Iedereen kan maximaal één eenmanszaak oprichten.

Eenmanszaak of bv?

Als je bedrijf groeit en je inkomen komt boven ongeveer honderdduizend euro uit, dan wordt het fiscaal aantrekkelijker om een BV (kijk hieronder) op te richten. Omdat je dan geld in je BV kan laten zitten zonder het aan jezelf uit te keren. En de Vennootschapsbelasting is lager dan de inkomstenbelasting. Welke rechtsvorm kies je dan? Waar die drempel precies ligt, kan je het beste met je boekhouder of accountant bespreken.

Voordelen van een eenmanszaak

• Voor een eenmanszaak gelden geen oprichtingseisen, zolang je een vrij beroep uit gaat oefenen
• Je hoeft geen akte op te laten stellen bij een notaris, maar kan je eenvoudig aanmelden bij de Kamer van Koophandel

Nadelen van een eenmanszaak

• Heb je een eenmanszaak? En maak je schulden of ga je failliet? Dan ben jij persoonlijk aansprakelijk. Dat betekent dat jouw privé vermogen en dat van je partner (tenzij je op huwelijkse voorwaarden bent getrouwd) aangesproken kunnen worden als je schulden moet aflossen
• Als je veel gaat verdienen -rond de honderdduizend euro- wordt het fiscaal onaantrekkelijk om een eenmanszaak te hebben, omdat je dan veel inkomstenbelasting betaalt.

2. De maatschap

In een maatschap werken twee of meer personen (‘maten’) samen. Je oefent onder een gemeenschappelijke naam een beroep uit. Deze rechtsvorm komt veel voor in de medische en juridische wereld. Denk aan artsen, tandartsen, fysiotherapeuten en advocaten. Ook architecten kiezen vaak voor een maatschap.

Voordelen van een maatschap

• Je hoeft bij de oprichting geen akte op te laten stellen bij een notaris. Je kan eenvoudig langs de KvK om je maatschap aan te melden.
• Bij het oprichten van een maatschap brengt iedere deelnemende maat iets van waarde in. Dat kan zijn geld, goederen of arbeid. De inkomsten worden verdeeld onder alle maten.
• De aansprakelijkheid van elke maat is slecht voor zijn eigen deel in de maatschap.

Nadelen van een maatschap

• Iedere maat is persoonlijk aansprakelijk voor zijn gelijke deel van de maatschap
• Je moet goede afspraken maken over de inbreng van elke maat. Als dat scheef trekt, kan het frictie geven. Daarom is het wel verstandig om de afspraken toch bij een notaris vast te laten leggen. Let daarbij op winstverdeling naar rato van de inbreng en bevoegdheden van afzonderlijke maten
• Elk lid van de maatschap betaalt inkomstenbelasting over zijn deel van de winst. Er kan geen geld in de maatschap blijven zitten.

3. De Vennootschap onder firma ofwel de v.o.f.

De vennootschap onder firma (v.o.f.) is eigendom van meerdere vennoten of firmanten. Je oefent samen met je vennoten een bedrijf uit. Dat is anders dan in de maatschap, waar je een beroep uitoefent. Alle vennoten zijn aansprakelijk voor de gehele firma en niet slechts voor hun aandeel daarin, zoals bij een maatschap.

Voordelen Vennootschap onder firma

• Je hoeft geen notariële akte af te sluiten en kan je eenvoudig inschrijven bij de KvK
• Het is niet verplicht om een vennootschapscontract te laten opmaken, maar dat is wel aan te raden
• Je betaalt alleen inkomstenbelasting over de uitgekeerde winst, de rest valt onder de voordeliger vennootschapsbelasting.

Nadelen Vennootschap onder firma

• Alle vennoten zijn hoofdelijk aansprakelijk voor de firma. Dat betekent dat elke vennoot op zijn privé vermogen aangesproken kan worden bij faillissement voor het gehele bedrijf en niet slechts zijn eigen deel
• Ook al is het niet verplicht, het is aan te raden een vennootschapscontract op te laten maken bij een notaris. Om afspraken over winstdeling en bevoegdheden vast te leggen.

4. De besloten vennootschap (bv)

De besloten vennootschap (bv) is samen met de eenmanszaak één van de populairste rechtsvormen. Bij de bv is het kapitaal van het bedrijf in aandelen verdeeld. Als ondernemer ben je niet hoofdelijk aansprakelijk, tenzij opzet of grove schuld aangetoond kan worden bij bijvoorbeeld een faillissement.

Directeur grootaandeelhouder van een bv

Je kan ook als zelfstandige zonder personeel een bv oprichten. Jij bent dan enige aandeelhouder. Je bent dan directeur grootaandeelhouder (dga). Je keert jezelf loon uit en kan de rest van het kapitaal in de onderneming laten zitten of uitkeren als dividend. Het salaris van een dga is wel minimaal 51 duizend euro per jaar. Pas daarna mag je ook dividend uitkeren, met lagere kosten aan belastingen. Het oprichten van een bv is veel eenvoudiger en goedkoper dan vroeger.

Voordelen Besloten Vennootschap

• Je bent niet persoonlijk aansprakelijk voor schulden van de BV. Ze noemen de BV een ‘rechtspersoon’. Dat houdt in dat in veel gevallen niet jij, maar de bv aansprakelijk is voor eventuele schulden. Die vlieger gaat niet op als wanbeleid aangetoond kan worden
• Fiscale voordelen zijn er ook. Naast het loon dat jij jezelf uitbetaalt, kan je geld in de bv laten zitten of dividend uitkeren. Zowel de vennootschapsbelasting als de dividendbelasting liggen lager dan de inkomstenbelasting
• Als je kapitaal aantrekt voor je bedrijf is een bv een goede rechtsvorm om investeerders een deel van je bedrijf te kunnen geven.

Nadelen Besloten Vennootschap

• Je hebt voor het oprichten van een bv een notariële akte nodig. Dat kost geld, maar is wel een stuk goedkoper dan het vroeger was. Want voorheen moest je minimaal 18 duizend euro in de bv storten voor je kon starten. Dat is jaren geleden afgeschaft. Je betaalt nu alleen de notariskosten
• Een bv heeft juridisch en fiscaal pas zin als je omzet de drempel van ongeveer 100 duizend euro overschrijdt. Afhankelijk van je kosten. Bespreek dat met je accountant
• Je hebt hogere administratieve kosten (deponeren jaarrekening)
• Als bestuurder moet je jezelf verplicht een minimum DGA salaris uitkeren van 51.000 euro (2023)
• Je hebt een hogere belastingdruk als je omzet en winsten tegenvallen
• Je hebt geen recht op startersaftrek, MKB-vrijstelling, de kleine ondernemingsregeling of zelfstandigenaftrek. Dat is vooral voor startende ondernemers een reden om eerst voor een eenmanszaak te kiezen.

Welke rechtsvorm kies je? Of mis je nog mogelijkheden? Als je bijvoorbeeld niet perse winst wilt maken of een samenwerking zoals een coöperatie op wilt zetten. Daar lees je hieronder nog kort meer over.

---

LEES OOK: Tips voor ondernemende moeders: werken vanuit huis
EN Starten met ondernemen? Dit zijn de 10-belangrijke stappen die je moet nemen!

---

Rechtsvormen die minder interessant zijn voor startende ondernemers

Welke rechtsvorm kies je? Heb je al een keuze gemaakt uit de hierboven beschreven 4 meest voorkomende rechtsvormen voor startende ondernemers? Er zijn meer mogelijkheden, die ik hieronder kort noem:

• De commanditaire vennootschap (cv). Dit is een samenwerkingsvorm waarbij een of meer vennoten ‘stil’ zijn en zich niet bemoeien met de bedrijfsvoering, maar wel financieel bijdragen.

• De naamloze vennootschap (nv). Hierbij is het kapitaal verdeeld in aandelen, die overdraagbaar zijn. Het minimum kapitaal dat je moet hebben om een nv op te richten is 45.000 euro. Ook de nv is een rechtspersoon, die ervoor zorgt dat de vennoten niet persoonlijk aansprakelijk zijn, zoals bij een bv.

• Naast deze rechtsvorm voor je eigen zaak, zijn er ook nog de stichting en de vereniging, die geen winstoogmerk hebben.

• En de coöperatie, die wellicht een idee is als je met meerdere beroepsbeoefenaars een overkoepelend samenwerkingsorgaan in het leven wil roepen.

Conclusie

Het kiezen van de juiste rechtsvorm voor je onderneming is belangrijk omdat deze keuze gevolgen heeft voor de aansprakelijkheid en jouw fiscale verplichtingen. Je kan de rechtsvorm van je bedrijf later wel wijzigen, maar dat kost tijd en geld. Ga je samen met anderen een onderneming starten? Dan is het wel een goed idee om afspraken bij een notaris vast te leggen. Richt je een bv op? Dan is een notariële akte zelfs verplicht. Er zijn steeds meer laagdrempelige online organisaties zoals www.firm24.com, die je kunnen helpen met advies en het opstellen van een akte.

Foto door Andrea Piacquadio via Pexels.com.