Loslaten: een spiritueel begrip om concreet toe te passen

Het is een van de belangrijkste begrippen in spiritualiteit: loslaten. We horen het woord echter zo veel dat je het misschien als cliché terzijde schuift. Zonde, want praktisch vertaald is het een principe dat je leven kan verhelderen en vreugdevoller kan maken. Loslaten? Hier gaat het om.

Wat houdt loslaten concreet in?
Loslaten is een van de fundamenten uit spirituele stormingen, waaronder de Boeddhistische leer. Dit loslaten is alomvattend: van bezit tot de onbewuste claim dat je voor altijd blijft leven, op een spirituele weg kun je altijd blijven leren loslaten. Waarom zou je dat doen? Omdat het het gehecht zijn is dat de mens doet lijden, aldus het Boeddhisme. Geef je gehechtheden op en je zult een staat van welbevinden bereiken, zo luidt in het kort de boodschap. Een Boeddhistische meester zei ooit dat veel loslaten veel vrede betekent – en alles loslaten, alle vrede. Om het principe van het loslaten concreter en begrijpelijker te maken kun je echter ook prima besluiten om grootse daden nog even daar te laten, en je te richten op het loslaten van dingen die wel een rol in je leven spelen, maar geen positieve.

Het oude loslaten
We hechten ons aan mensen, verworvenheden, situaties, noem het allemaal maar op. Feitelijk is ons leven gericht op het verwerven van hechtingsfactoren. Je vindt een partner, en hecht je. Je krijgt een kind, en hecht je.Enzovoort. Baan, jaarlijkse vakantie in Italie, vriendenkring, vaste wekelijkse avond uit eten.. van klein tot groot zijn het allemaal hechtingsfactoren. Als je een spiritueel traject volgt bestaat de kans dat je er uiteindelijk in slaagt al die factoren te relativeren, of zelfs probeert er steeds meer los te laten. Als dat je nog wat te ver van het bed is kun je echter ook op het meer aardse vlak gelukkiger en vrijer worden dankzij loslaten. Om je op weg te helpen maken we hier een scheiding die niet zozeer met het spirituele principe verbonden is, als wel met het menselijke. Namelijk tussen enerzijds hechting aan mensen, dingen en situaties aan wie c.q. waaraan je bewust gehecht wenst te zijn, en anderzijds hechting aan mensen, dingen en situaties die toevallig is, onbewust, achterhaald of anderzins niet werkelijk gewenst. Loslaten is een concrete geluksfactor als je de moed opbrengt om alles in je leven waaraan je gehecht bent, nader te bekijken. Hier valt daadwerkelijk aan geluk te winnen. Waarom? Omdat met name oude factoren in ons leven het mogelijk niet meer waard zijn om vast te houden. Bijvoorbeeld omdat we ze ontgroeid zijn. Of omdat ze ons emotioneel wel veel kosten, maar ons onrechtvaardig weinig opleveren. Belangrijkst van al is het feit dat oude zaken je groei en welbevinden in de weg kunnen staan. Juist omdat we een leven lang groeien en veranderen, zijn het met name oude hechtingen die mogelijk aan verwijdering of vervanging toe zijn.

Een persoonlijke geschiedenis van loslaten
Ongeveer een jaar geleden verbrak ik de vriendschap met een vriendin die ik al zo’n dertig jaar kende, bijna vanuit de zandbak. Onze waarden bleken in de loop der tijd zo sterk uiteen te zijn gaan lopen dat ik nu, als de persoon die ik in het heden ben, niet meer voor die vriendschap zou hebben gekozen. Onlangs verbrak een vriend met wie ik ooit een relatie had de vriendschap met mij, omdat die naar zijn mening zijn nieuwe liefde in de weg stond. Een van de grootste processen van loslaten van de laatste tijd was misschien wel mijn eerste verhuizing ooit naar een andere stad. Vrienden en familie, kennissen, sportschool, tandarts, tot de vertrouwde supermarkt toe, ik liet ze achter. Bedenk ze maar voor jezelf, de talloze voorbeelden van loslaten. Loslaten doen we vaker dan we denken, hetzij vrijwillig, hetzij genoodzaakt. Maar we doen het nog lang niet genoeg.

Analyseren en loslaten
We zouden meer moeten loslaten. Vrienden die onze vrienden alleen nog zijn uit nostalgie, een relatie waarin we allang niet meer gelukkig zijn, een baan waarin we niet meer thuishoren: de motieven om vast te houden zijn vaak negatief. We zijn bang dat we spijt krijgen, of in de nieuwe situatie niet vinden wat we in de oude wel hadden. Negativiteit is echter geen basis voor goede keuzes. Een eerlijke analyse wel. Maak die eens, deze maand. Begin door jezelf eerlijk af te vragen, waarvan je momenteel meer zou willen hebben: harmonie? Liefde? Geluksmomenten? Tijd voor jezelf? Geld? Bekijk vervolgens aan welke bestaande hechtingen je die dingen kunt verbinden. Voorbeeld. Je zou meer liefde wensen, maar je partner is je allang niet meer zo lief als ooit. Wat zegt op dit punt je persoonlijke analyse? Is je partner je tijd nog waard? Houd je vast uit gerechtvaardigde hoop op beter of uit angst, nostalgie, of besluiteloosheid? Of stel, je zit met eeuwig geldgebrek. Zit je misschien in een gezellige maar slechtbetaalde baan, omdat je bang bent elders minder leuke collega’s te treffen? Begrijp me niet verkeerd, het gaat niet om de harde pegels of andere keiharde ‘what’s in it for me’-factoren. Maar het is wel goed om te beseffen dat je een prettig, goed, uitgebalanceerd en stimulerend leven waard bent. Dat betekent het wegwieden van factoren die je groei en welbevinden in de weg staan.

Het wonder dat loslaten oplevert
Oefen je in het loslaten van mensen, dingen en situaties voor welke je op dit moment niet opnieuw zou kiezen, en je zult je verbazen. Soms laten we bewust los, soms helpt toeval een handje. Juist in die laatste gevallen, waarin je misschien zelf niet in het diepe was gesprongen maar wel moest, kun je een nuttige boodschap omtrent loslaten opdoen. Namelijk dat, zelfs wanneer je liever de oude situatie had behouden, vroeg of laat blijkt dat het nieuwe vaak beter bij je past. Dankzij het feit dat je als mens constant in beweging bent zal regelmatig blijken dat je dingen waar kunt maken waaraan je eerder nog niet eens had durven denken, dat andere situaties nieuwe talenten in je aanboren of onverkende nieuwe kanten van je persoonlijkheid aan het licht brengen. Dat geldt voor ontastbare zowel als tastbare factoren. Als we ruimte durven creeren door het oude bewust los te laten, stroomt die ruimte vol met moois. Al zou je met iets kleins beginnen, probeer het. Oefen je in loslaten. Het is de moeite waard.

Astrid Maria Boshuisen schreef ‘Mijn geluk maak ik zelf wel, psychosurvivalgids voor vrouwen’ (uitgeverij Het Spectrum). Meer over geluk, succes en zelfontplooing, vind je op www.mijngelukmaakikzelfwel.nl. Op deze site tref je momenteel ook een kortingbon aan voor het boek, die tot medio juni 2008 geldig is.